15 सप्टेंबरलाच इंजिनिअर्स डे साजरा का करतात?
Engineer’s Day 2024 : देशाच्या प्रगतीत महत्त्वाची भूमिका बजावणाऱ्या सर्व अभियंत्यांचा सन्मान करण्याचाही हा दिवस आहे. इंजिनिअर्स डे 15 सप्टेंबरला का साजरा केला जातो? यामागे एक मोठे कारण आहे
Engineer’s Day 2024 : भारतात दरवर्षी 15 सप्टेंबर हा अभियंता दिन म्हणून साजरा केला जातो. तुम्हाला माहीत आहे का? अभियंता दिन किंवा इंजिनिअर्स डे 15 सप्टेंबरला का साजरा केला जातो? यामागे एक मोठे कारण आहे – सर एम. विश्वकर्मा. पूर्ण नाव- मोक्षगुंडम विश्वेश्वरय्या, ज्यांना सर ही पदवी देण्यात आली होती. भारतातील ते महान अभियंते ज्यांना भारतरत्न देण्यात आला. त्यांचा जन्म 15 सप्टेंबर 1861 रोजी कर्नाटकात झाला. त्यांना अभियांत्रिकीचे जनक देखील म्हटले जाते.
भारताच्या विकासात मोठी भूमिका
सर एम. विश्वेश्वरय्या हे भारतीय अभियांत्रिकी क्षेत्रातील त्यांच्या अभूतपूर्व कामगिरी आणि योगदानासाठी ओळखले जातात. ते एक प्रसिद्ध सिव्हिल इंजिनियर, विद्वान आणि राजकारणी होते ज्यांनी भारताच्या औद्योगिक विकासात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. कावेरी नदीवर बांधलेले कृष्णा राजा सागर धरण (KRS) हे एम. विश्वेश्वरायांच्या प्रसिद्ध योगदानांपैकी एक आहे. हे धरण त्या काळातील सर्वात मोठ्या जलाशयांपैकी एक होते आणि दक्षिण भारताच्या विकासात मोठी भूमिका बजावली. हा प्रकल्प आजही परिसरातील शेती आणि पाणीपुरवठ्यासाठी महत्त्वाचा आहे. याशिवाय सर एम. विश्वेश्वरय्या यांनी सिंचन आणि पूरनियंत्रण क्षेत्रातही भरपूर काम केले. त्यांनी अनेक धरणे, पूल आणि पाणी वितरण प्रकल्पांची रचना केली, ज्यामुळे भारतातील कृषी आणि औद्योगिक विकासाला गती मिळाली. मुंबईच्या बंदर परिसरात पुराचा सामना करण्यासाठी त्यांनी ड्रेनेज सिस्टमची रचना केली. हे देखील त्यांच्या महान कामगिरीमध्ये गणले जाते. देशात तंत्रशिक्षणाचा प्रसार करण्यातही त्यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली. (फोटो- फ्रीपिक)
अभियांत्रिकी दिनाचे महत्त्व
भारतातील अभियंता दिवस केवळ सर एम. विश्वेश्वरयांच्या योगदानाला श्रद्धांजली अर्पण करण्यासाठी साजरा केला जात नाही. तर, देशाच्या प्रगतीत महत्त्वाची भूमिका बजावणाऱ्या सर्व अभियंत्यांचा सन्मान करण्याचाही हा दिवस आहे. ते अभियंते जे विविध क्षेत्रात तांत्रिक सुधारणा आणि नावीन्यपूर्ण माध्यमातून देश आणि समाजाच्या विकासात मोठी भूमिका बजावतात. अभियंता दिनाचे उद्दिष्ट विद्यार्थी आणि तरुणांना विज्ञान, तंत्रज्ञान आणि अभियांत्रिकीमध्ये करिअर करण्यासाठी प्रेरित करणे हा आहे. अभियंता दिवस आपल्याला तांत्रिक नवकल्पना आणि अभियांत्रिकीच्या मदतीने आपण आगामी आव्हाने कशी सोडवू शकतो याची आठवण करून देतो.
भारतात प्रथमच हा दिन कधी साजरा करण्यात आला?
अभियंता दिवस जगभरातील वेगवेगळ्या देशांमध्ये वेगवेगळ्या तारखांना साजरा केला जातो. युनेस्कोने घोषित केलेला जागतिक अभियांत्रिकी दिवस ४ मार्च रोजी साजरा केला जातो. तथापि, भारतातील अभियांत्रिकी दिनाचा इतिहास सुमारे 56 वर्षांचा आहे. 1968 मध्ये प्रथमच अभियंता दिन साजरा करण्यात आला. 1962 मध्ये एम विश्वेश्वरय्या सरांच्या निधनानंतर, त्यांचा वारसा पुढे नेण्यासाठी आणि त्यांच्या योगदानाचा सन्मान करण्यासाठी 15 सप्टेंबर हा अभियंता दिवस म्हणून घोषित करण्यात आला.
