नोटबंदी पुन्हा होणार …?

0
नोटबंदी पुन्हा होणार ...?
नोटबंदी पुन्हा होणार ...?

५०० रुपयांपेक्षा जास्त मूल्याच्या नोटा पुन्हा चलनात आणण्याची त्यांची कोणतीही योजना नाही, असे स्पष्टीकरण केंद्रीय वित्त मंत्रालयाने जारी केले आहे. अशा नोटा पुन्हा चलनात आणण्याबाबत राज्यसभेत विचारण्यात आलेल्या प्रश्नाला उत्तर देताना हे विधान करण्यात आले आहे.
खासदार घनश्याम तिवारी यांनी ५०० रुपयांपेक्षा जास्त मूल्याच्या नोटा छापण्याचा सरकारचा विचार आहे का, या प्रश्नाला उत्तर देताना अर्थ राज्यमंत्री पंकज चौधरी म्हणाले, “नाही सर.” या संक्षिप्त प्रतिसादाने अशा कोणत्याही योजना फेटाळून लावल्या.

तिवारी यांनी २००० रुपयांच्या नोटा चलनात आणण्याबाबत आणि उच्च मूल्याच्या चलनी नोटांच्या संभाव्य छपाईबाबत वित्त मंत्रालयाला अनेक प्रश्न विचारले. २००० रुपयांच्या नोटा – त्या कधी आणल्या गेल्या, पैसे काढताना त्यांचे चलन आणि चलनात राहिलेल्या नोटांचे प्रमाण याबद्दलही त्यांनी तपशील मागवला.

पंकज  चौधरी यांनी त्यांच्या उत्तरात स्पष्ट केले की २००० रुपयांची नोट रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (आरबीय RBI) नोव्हेंबर २०१६ मध्ये रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया कायदा, १९३४ च्या कलम २४(१) अंतर्गत सादर केली होती. “२००० रुपयांच्या नोटांचे प्रमाण ३१ मार्च २०१७ रोजी ३२,८५० लाख नग होते, जे वाढले ३१ मार्च २०१८ पर्यंत किंचित ३३,६३२ लाख नगांवर पोहोचले,” तो म्हणाला.

१९ मे २०२३ रोजी जाहीर झालेल्या या नोटा मागे घेण्याबाबत, मंत्री म्हणाले की त्यावेळी २००० रुपयांच्या नोटांच्या १७,७९३ लाख तुकड्या चलनात होत्या. “यापैकी, १५ नोव्हेंबर २०२४ पर्यंत १७,४४७ लाख तुकड्या आरबीआयला परत करण्यात आल्या आहेत, फक्त ३४६ लाख तुकड्या अजूनही चलनात आहेत,” ते पुढे म्हणाले.

सरकारने २००० रुपयांच्या नोटा बदलून घेण्यासाठी आणि जमा करण्यासाठीही तरतूद केली आहे. आरबीआय RBI च्या १९ इश्यू ऑफिसमध्ये ही सुविधा उपलब्ध आहे आणि नागरिक या कार्यालयांमध्ये नोटा बँक खात्यात जमा करण्यासाठी पाठवण्यासाठी इंडिया पोस्ट सेवा देखील वापरू शकतात. हे स्पष्टीकरण सरकार उच्च मूल्याच्या नोटा बाजारात आणू शकते की नाही या अनुमानांच्या दरम्यान आले आहे, ही शक्यता अर्थ मंत्रालयाने स्पष्टपणे नाकारली आहे.